Van Londen tot Madrid, maar ook in Eindhoven en Schijndel. Overal staan bomen die geleverd zijn door Van den Berk Boomkwekerijen. Rond Boskant (gemeente Meierijstad) wordt het landschap gedomineerd door lange rijen bomen van dit typisch Brabantse familiebedrijf. Inmiddels staat de derde generatie, bestaande uit broers Pieter en Johan en hun nichten Joanita en Jacqueline, aan het roer. “Een boom is iets blijvends”, zegt managing director Pieter van den Berk.
Pieter, hoe is jullie bedrijf 85 jaar geleden ontstaan?
“Onze grootvader startte in 1939 een gemengd boerenbedrijf, waarbij hij ook populierenstekken kweekte. Eind jaren zestig, vanaf het moment dat mijn vader en ooms in het bedrijf stapten, zijn we ons voor de volle honderd procent op het kweken van bomen gaan richten. Terwijl ze overdag op de kwekerij werkten, gingen ze ’s avonds naar school om hun kennis over boomkweekhandel te vergroten. Vanaf 1998 nam ik, samen met mijn broer Johan en nichten Joanita en Jacqueline, het eigenaarschap over. De boerderij waar het allemaal begon is nu een onderdeel van ons bedrijfspand.”
Wat maakt de grond in Boskant zo geschikt voor het kweken van bomen?
“Er is hier sprake van een vruchtbare, leemhoudende zandgrond. Die is heel geschikt voor populieren en veel andere boomsoorten. Het nadeel is dat de grond niet te nat mag worden; leem laat water immers moeilijk door. Gelukkig is aan de andere kant van Sint-Oedenrode, richting Nijnsel en aan de andere kant van de Dommel, sprake van zanderigere gronden. Bomen als dennen en beuken houden van droge voeten en gedijen daar juist weer beter op. In totaal hebben we 450 hectare grond in gebruik, vooral hier in de omgeving. Daarnaast hebben we kavels in het Duitse Geldern.”
Van den Berk behoort inmiddels tot een van de grootste boomkwekerijen van Europa. Hoe is dat zo gegroeid?
“Vooral door organische groei; van grote overnames is nooit sprake geweest. Van oudsher is Duitsland belangrijk voor ons. Al in de jaren tachtig was de Duitse markt zelfs goed voor tachtig procent van onze omzet. Tegenwoordig is Nederland onze belangrijkste markt, maar we hebben vertegenwoordigers in heel Europa. Belangrijk is dat klanten voldoende te kiezen hebben. Vandaar dat we een basisassortiment hebben van maar liefst 1600 verschillende soorten bomen en struiken. We zijn specialist in medium tot zeer grote exemplaren. Gemiddeld zijn onze bomen twintig jaar oud en vaak zijn wij al de tweede of derde eigenaar. Elke boomkweker heeft zijn eigen specialisatie. Anderen richten zich bijvoorbeeld op het vermeerderen en opkweken, wij kopen die bomen vervolgens bij hen in. Vanaf onze kwekerij gaan de bomen altijd naar de eindbestemming.”
Het mooiste is om bomen toe te passen op locaties waar dat voorheen nog niet gebeurde
Hebben jullie veel last van klimaatverandering?
“Ik vind het redelijk vergezocht, eerlijk gezegd. We hebben natuurlijk wel met droge periodes te maken gehad, maar het is tot nu toe goed te verhapstukken. We hebben meer last van natte periodes. Ik wil het echter niet bagatelliseren, want ik geloof weldegelijk dat het klimaat verandert. En bomen zijn een deel van de oplossing. In steden helpen bomen om hittestress te verminderen dankzij schaduw en verdamping. Maar het mooiste is om bomen toe te passen op locaties waar dat voorheen nog niet gebeurde. Denk daarbij aan dakgroen en gevelgroen, zoals bij de Trudo Toren op Strijp-S in Eindhoven. In Utrecht werken we mee aan WonderWoods, een project bestaande uit twee torens met 360 bomen en 9.640 struiken en bloeiende planten tegen de gevels, als een verticaal bos.”
Bomen roepen vaak emoties op. Wat doen bomen met jou?
“Soms gaan er bij ons bomen de deur uit die hier heel lang hebben gestaan. Sommige zijn ooit nog door mijn vader vermeerderd. Af en toe zijn we genoodzaakt om bomen te kappen omdat ze - om wat voor reden dan ook - niet meer geschikt zijn voor de verkoop. Dat is soms wel even slikken. Sowieso zijn bomen onlosmakelijk met het leven verbonden. Een boom is iets blijvends. Bij het planten van een boom ter ere van een speciale gelegenheid schrijf je je eigen verhaal. Wat voor de meeste mensen een doodgewone boom lijkt kan voor een select groepje een hele speciale betekenis hebben.”
Vertel eens...heb jij een favoriete boom?
“Ik heb twee favoriete exemplaren. De eerste is een rode beuk in Olland, waarvan ik zelfs tot beschermheer benoemd ben. Die boom is uniek vanwege de ouderdom en de ligging bij het oude kerkje daar. De winnaar van de verkiezing tot de mooiste boom van Sint-Oedenrode staat hier in Boskant: een sequoiadendron, een mammoetboom. Zo groot als de soortgenoten in Californië is die niet, maar het is een prachtig mooi exemplaar. In zijn algemeenheid vind ik lindes heel mooi en karakteristiek.”
Wat is typisch Van den Berk?
“We zijn authentiek, zo wordt ons vaak toegeworpen. We trekken ons weinig aan van wat onze concurrenten doen; wij trekken ons eigen plan. Maar tegelijkertijd zijn we vooruitstrevend, bijvoorbeeld door een college te beginnen en een vestiging in Engeland te openen. En we hebben diverse vormen van bomen ontwikkeld, zoals de swingboom of platanen die in een V-vorm groeien. En we doen graag speciale projecten. Zoals het vermeerderen van nazaten van de Anne Frankboom, een paardenkastanje die tot 2010 in de tuin van het Achterhuis in Amsterdam stond. Die nazaten leveren we, in samenwerking met twee stichtingen, uitsluitend aan plekken met een herdenkingsdoel.”
Wat houdt dat college precies in?
“Het Van den Berk College is een opleiding voor onze klanten en mensen die actief zijn in het groen, geënt op kennis over het assortiment. We zien dat die kennis sterk achteruit is gegaan bij veel mensen in de groensector. Wij geven niet alleen les over welke plant het is, maar ook waar hij goed tegen kan en wat de meerwaarde ervan is ten opzichte van andere planten. En natuurlijk ook in welke bodem en in welk klimaat de plant het beste gedijt. Het college is echt een mooie toevoeging aan onze activiteiten.”
Binnen het familiebedrijf heeft iedereen de rol die hem of haar het beste past
Heb je ooit een andere carrière geambieerd?
“Nooit. Ik heb altijd graag in het bedrijf gewerkt, gewoon bomen kweken en snoeien. De ambitie om de directeursrol op me te nemen is pas later gekomen. Op een gegeven moment deed de kans zich voor en besloot ik ervoor te gaan. Binnen het familiebedrijf heeft iedereen de rol die hem of haar het beste past. Mijn broer Johan is verantwoordelijk voor de PR en de verkoop in Scandinavië, Jacqueline richt zich op assortimentsontwikkeling en Joanita is parttime receptionist.”
Waar ben je het meest trots op?
“Op de leuke club mensen die we hier hebben, inmiddels zo’n honderd man sterk. We doen ons best om een goede werkgever zijn door onze afspraken na te komen en voor gezelligheid te zorgen. Als er wat te vieren valt, dan doen we dat. Buitenwerk is vaak koud en nat. Door middel van mechanisatie proberen we het werk voor onze medewerkers zo licht mogelijk te maken. En een interne studieclub biedt ons personeel de kans om zichzelf te ontwikkelen.”
En welke projecten springen er voor jou bovenuit?
“Het meest in het oog springend vind ik het atletendorp in Londen, voor de Olympische Spelen van 2012. Ook het Louvre in Parijs was een heel mooi project, net als de tuin rond de Torre Espacio in Madrid en Centenary Square in Birmingham. Een mooi recent project vind ik het Stadsforum in Tilburg. Maar we doen ook hele mooie particuliere projecten, zoals de tuin van ondernemer Wim van de Leegte in Duizel.”
Hoe ziet de toekomst van het bedrijf eruit?
“Economisch zullen er altijd ups en downs zijn. Zolang die downs niet te extreem zijn, ziet onze toekomst er hartstikke gezond uit. Dat bomen een hele positieve rol spelen, zowel in stedelijke als landelijke omgevingen, staat buiten kijf. Het is aan ons om daar een goede weg in te vinden. We hebben in ieder geval goede ideeën én een goed team. En wie weet is er over tien of twintig jaar een vierde generatie Van den Berken die het bedrijf over wil nemen. Onze kinderen zijn nog jong, dus het is nu nog te pril om van opvolging uit te gaan. Maar het zou absoluut heel mooi zijn!”
